سفالینه های قالبی دوره سلجوقی

بررسی هنر سفالگری در ادوار مختلف تاریخی می‌تواند اطلاعات مفیدی از ساختارهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ارائه دهد. تعیین یک مجموعه برای تحلیل و ارزیابی سفال‌های یک دوره تاریخی می‌تواند منجر به دستیبای به اطلاعات دقیقی شود. موزه بنیاد مستضعفان یکی از مراکزی است که بخش مهمی از آثار تمدنی ایران را در خود جای داده است. بخشی از آثار موجود در این موزه مربوط به دوره حکومت سلجوقیان در قرن پنجم و ششم هجری می‌باشد. دورۀ حکومت سلجوقیان یکی از ادوار درخشان هنر اسلامی محسوب می شود. در این دورۀ تاریخی با حمایت امرای سلجوقی و ثبات سیاسی نسبی، بسیاری از هنرها رونق یافتند. سفالگری که یکی از هنرهای کاربردی محسوب می‌شود نیز در این دوره رونق یافت. سفالینه‌های این دوره با تکنیک‌های مختلف ساخت و نقش‌اندازی تولید شده اند. سفال‌های بدون لعاب، تک‌رنگ، نقش‌کنده و زرین‌فام مینایی و قالبی از جمله تکنیک های نقش اندازی و تولید سفال‌های این دوره هستند. در این میان، سفالینه‌های قالبی با نقوش هندسی، گیاهی و نقوش جانوری رونق چشمگیری یافتند. این روش ریشه در دورۀ ایران باستان داشت و در دورۀ اسلامی در مراکزی چون نیشابور، ری، هرات، مرو و اصفهان تولید شده است. در سفالینه‌های قالبی برجای مانده از دورۀ سلجوقی در موزه بنیاد مستضعفان، مضامین گسترده‌ای در قالب نقوش گیاهی، نقوش جانوری مانند پرندگان و نقوش انسانی ترسیم شده است. نقوش ترکیبی چون اسفنکس، گریفن و هارپی نیز از نقوش مورد توجه در سفال‌های قالبی این دوره است.